Geschiedenis van het
onder water steenstorten
onder water steenstorten
|
|
Geschiedenis van het onder water steenstorten |
Ville 
Ham 601 
Frans 
Tertnes 
Pompei 
Jan Steen 
Rocky Giant  Sandpiper  Rocknes  Cetus  Ram  Pados  Zeepaard  Arca  Govert |
Geschiedenis
Wie de geschiedenis niet kent kan niet over het heden vertellen. Voordat we u kennis laten maken met de valpijp techniek kijken we dus nog even terug. Het steenstort vak is een typisch onderdeel van de Nederlandse waterbouwkunde. Het kent dan ook een rijke geschiedenis. Van de Romeinen is bekend dat die ons het bouwen van dijken hebben geleerd. Maar die dijken bestonden hoofdzakelijk uit klei. Later werden ter bescherming houten constructies aangebracht, zo ontstonden paaldijken. Maar de paalworm vrat het hout weg. Men is toen overgegaan op het beschermen met steenachtige materialen. De oudste beschrijvingen van zink - of kraagstukken dateren uit de zestiende eeuw. Ze bestonden uit rijshout en werden afgezonken om onderwater constructies te beschermen tegen uitschuring, denk hierbij aan sluizen, brugpijlers, kreukelbermen, gemalen, pieren, stranden (strandhoofden), rivieren (kribben). Maar ook als fundering voor dammen en dijken. Om te zorgen dat de zinkstukken bleven liggen, werden ze voorzien van steen als ballast. De steen werd met bakken aangevoerd en met de hand op het zinkstuk aan gebracht terwijl het nog dreef. Door het blijven aanbrengen van steen verdween het zinkstuk naar de bodem. Omdat Nederland geen steen had moest het uit het buitenland aangevoerd worden. Later is men daarom ook wel fosforslakken en staalslakken gaan gebruiken. Maar er werden ook kades van steen gestort. In de jaren waarin het Deltaplan in uitvoering was, werd hier vooral mijnsteen voor gebruikt. In deze periode is het mechanisch storten van steen ontwikkeld. Er zijn diverse technieken bedacht met ieder z'n eigen voor- en nadelen. De eerste steenstorter was een rolstorter naar ontwerp van Rijkswaterstaat. Heel toepasselijk "Steenstorter I" genoemd. Gebouwd in 1959 en voor het eerst ingezet in 1959 bij de afsluiting van het Veerse Gat. Met kiepende bakken werd de steen gelost. Door draaiende rollen aan de zijkant van het schip werd de steen gelijkmatig gestort. Toen dit schip te koop werd aangeboden is het door ACZ aangeschaft en vernietigd om te voorkomen dat één van de concurrenten er iets mee zou gaan doen… ACZ heeft een belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van het mechaniseren van het zinkwerk én het stortwerk. De eerste ACZ steenstorter was de "Pieter" (1965, 700 ton). Daarna volgden: de "Avelingen" (1969, 500 ton) en de "Frans" (1973, 1000 ton). In 1978 werd de Grete Nielsen (1972, 1500 ton) gekocht en omgebouwd tot steenstorter "Rocky Giant" (3500 ton). De "Jan Steen" (1986, 2650 ton) was de laatste. Dit waren allemaal schuif- of zijstorters. Had ú wel eens van de "Govert" (1966) gehoord? Dit was de enigste schuifstorter van Van Oord Utrecht. Is in 1966 omgebouwd van zolderbak tot zijsteenstorter. De "Govert" is later omgebouwd tot kraanschip en nog steeds operationeel. Maar ook de concurrentie zat niet stil. Van Oord Werkendam had steenstorter "Lien" (in 1966 omgebouwd van zolderbak naar zijsteenstorter), maar deze bestaat niet meer. De Zincon had de 'Cetus' (1968, 1400 ton) en de 'Taurus'. De "Noordzee" (1978) was een schuifstorter. Op dramatische wijze is deze op 22 november 1979 tijdens het uitvoeren van een werk bij den Helder gezonken. Hierbij zijn 5 volwassenen en een kind verdronken. Ook de "Waddenzee" was een schuifstorter. Wij weten niet wat ermee is gebeurd. U wel? Laat het ons weten. Dekker Papendrecht had de trilstorters "Steenbok" en "Ram" (450 ton). De "Steenbok" is niet meer operationeel. En de HAM heeft de schuifstorter "HAM 601" (1983, 1000 ton). L. Paans uit Werkendam heeft met de "Pados" (1980, 112 ton) een ingenieus buitenbeentje. De "Arca", gebouwd als ankerbehandelings vaartuig voor de Oosterschelde werken, is in 1988 omgebouwd tot steenstorter. De "Cetus" (1400 ton), "Arca" (700 ton), "Lauwerszee" (690 ton) en de "Ram" (450 ton) zijn in bezit van Boskalis. Zij hebben ook twee valpijp pontons: "Zeepaard" en "Zinkoon VI" De "Libra" en de "Norma" zijn ooit ontworpen als blokkenschip om de pieren van Europoort te bouwen. Later is de "Libra" omgebouwd tot zijsteenstorter. De "Norma" is omgebouwd tot werkschip en is nu in bezit van Scaldis. Hoewel niet echt een varende steenstorter was de "Screeding" machine van Smit Tak wel een uniek stuk gereedschap om een van te voren aangebracht grind of steenbed met hoge nauwkeurigheid uit te vlakken. Interesse? Open een PDF document op www.mbt-concrete.com En ooit van de Trias gehoord? Een ponton met daarop een grote kraan op rupsen (TOLS kraan = TOpLaagStorter). Aan de onderkant van een aan de kraan gemonteerde en in helling verstelbare buis was een lepel gemonteerd. Deze werd aan dek door een laadschop met steen geladen. Vervolgens werd de buis neergelaten in het water en de lepel op de juiste positie onder water open gelaten. De stenen werden zo niet meer gestort, maar nauwkeurig geplaatst. Is toegepast bij het bouwen van de drempel rond de pijlers van de stormvloedkering in de Oosterschelde. En als u dacht dat steenstorten een typisch Nederlands specialisme was, heeft u het mis: De "Pompeď" (1988, 1850 ton) is een schuifstorter in bezit van het Belgische Jan de Nul in combinatie met het Belgische Herbosch-Kiere. De "Atlantis" (1997, 2000 ton) is een zijsteenstorter van het Belgische Herbosch-Kiere De "Ville" (500 ton) is een zijsteenstorter van het Fins/Engelse bedrijf Sillanpaa Nog even terug naar de ontwikkelingen op het gebied van zinkstukken. Mede vanwege de paalworm en de grote hoeveelheden die gemaakt moesten worden, zijn zinkstukken zonder hout en met vaste ballast ontwikkeld. Deze geďntegreerde constructies bestonden uit bescherming en ballast. De volgende constructies zijn ontwikkeld :
In 1972 zijn proeven gedaan om met een '"Sikorsky" helicopter betonblokken te storten. Begin jaren 70 werden de eerste offshore stort projecten uitgevoerd met de "Frans". Dit betrof in het begin vooral het storten van steen rond platform poten. Later werden ook met de "Rocky Giant" pijpleidingen afgestort. Door de toenemende waterdieptes werd het steeds moeilijker om de stenen op juiste plaats te storten. Ook de toenemende hoeveelheden noopten om te zien naar een andere manier van werken. Als eerste verscheen de "Seaway Sandpiper" (18.000 ton) op de markt. Bouwjaar 1971, omgebouwd tot valpijp schip in 1978. Tegenwoordig "Sandpiper" genoemd en in bezit van Boskalis. Ook op de valpijp markt heeft ACZ, en later Van Oord ACZ, een belangrijke rol gespeeld. In 1985 is de "Trollnes" (8.000 ton) verbouwd tot valpijpschip. In 1991 werd de "Rocky Giant" omgebouwd tot valpijpschip. In 1992 volgde de "Tertnes" (10.000 ton). Zelfs op de "Jan Steen" is nog een valpijp installatie gebouwd. Maar de concurrenten zaten natuurlijk niet stil: Tideway heeft sinds 1994 de "Rolling Stone" (12.000 ton). Deeprock (een joint venture van Boskalis en Tideway) bracht in 1999 de "Seahorse" (18.000 ton) op de markt. Tenslotte heeft Van Oord ACZ in 2003 de "Rocknes" (24.000 ton) omgebouwd naar valpijpschip. De "Rocknes" is in 2004 in Noorwegen gekapseisd. Hierbij zijn 18 collega's om het leven gekomen. Sinds 2005 is de "Rocknes" weer aan het werk als "Nordnes". 
|
Zinkstuk 
Zinkstuk ballasten 
Gondel 
Gondel 
Gondel 
Stortproef met Sikorsky 
Avelingen 
Pieter met SteenstorterI 
Atlantis 
Seahorse  Rollingstone  Trollnes  Nordnes  Libra  Ham602 |